दाङका प्रतीकराज लोहनीको ‘सुन कागती’ यात्रा

दाङ,२ पुस। घोराही उपमहानगरपालिका–१६ तेरौटेका प्रतीकराज लोहनीले प्राङ्गारिक विधिमा आधारित व्यावसायिक कागतीखेती गर्दै नमूना किसानको पहिचान बनाएका छन्। सिभिल इन्जिनियर पेसाबाट कृषि उद्यमतर्फ मोडिएका उनले रासायनिक विषादी प्रयोग नगरी कागतीखेतीमा आफूलाई स्थापित गरेका छन्।

चार बिघा १० कट्ठा जमिनबाट कागतीखेती सुरु गरेका ४१ वर्षीय लोहनीले हाल खेती क्षेत्र विस्तार गर्दै ६ बिघा पुर्‍याएका छन्। अहिलेसम्म करिब एक करोड रुपैयाँ लगानी गरिसकेका उनले आफ्नो बगैँचामा ‘सुन कागती–१’ जातका दुई हजारभन्दा बढी बिरुवा रोपेका छन्।

‘सुन कागतीको बिरुवाले रोपेको करिब तीन वर्षपछि उत्पादन दिन थाल्छ,’ लोहनी भन्छन्, ‘हाल घोराही बजारसँगै काठमाडौंसम्म कागती पठाइरहेका छौं।’ उनले थोपा सिँचाइ प्रविधि प्रयोग गर्दै उत्पादन लागत घटाउनुका साथै गुणस्तरमा ध्यान दिएको बताए।

लोहनीको बगैँचाले स्थानीयस्तरमै १० जनालाई रोजगारी दिएको छ। खेती अझै विस्तार गर्ने योजनामा रहेका उनले प्रतिकट्ठा वार्षिक तीन हजार रुपैयाँ भाडा तिर्दै जमिन उपयोग गरिरहेका छन्। कृषि व्यवसायसँगै तेरौटे गाउँलाई ‘ग्रिन भिलेज’का रूपमा विकास गर्ने उनको दीर्घकालीन लक्ष्य छ।

काठमाडौंमा अध्यापन र हाइड्रोपावर कम्पनीमा काम गरेको अनुभव रहेका लोहनी भन्छन्, ‘सागसब्जीको तुलनामा कागतीमा रोगको जोखिम कम हुन्छ र उत्पादन पनि राम्रो हुने भएकाले यही खेती रोजेँ।’

गत वर्ष प्रतिकेजी १५० रुपैयाँसम्म मूल्य पाएको कागती यस वर्ष ८० रुपैयाँमा झरे पनि उनी निराश छैनन्। ‘मूल्य घटबढ भइरहन्छ, तर दीर्घकालीन रूपमा कागतीखेती सम्भावनायुक्त छ,’ उनी आत्मविश्वासका साथ भन्छन्।

इन्जिनियरिङ पेसाबाट कृषि उद्यममा रुपान्तरण भएका प्रतीकराज लोहनीको कागतीखेती यात्रा धेरै युवाका लागि प्रेरणाको स्रोत बनेको छ।